De Koppeling

De koppeling (van een SS50/CD50) stel je af met de stelmoer in de koppelingskabel en de stelbout onder het inspectiekapje op de rechter kant van het motorblok. Vaak is het genoeg om alleen de stelmoer in de koppelingskabel bij te stellen; naarmate de koppeling slijt wordt de vrije slag groter, door de koppelingskabel strakker te stellen hef je dit weer op. Maar op een gegeven moment kan de kabel niet strakker, dan moet je de stelbout onder het inspectiekapje bijstellen.


1. rechter carterdeksel	8. borgpin v.d. hevel	15. busje	22. bout carterdeksel
2. pakking	9. koppelingsdrukstaaf	16. oliekeerring	23. schroef houderplaatje
3. inspectiekapje	10. ontkoppelingsplaatje	17. oliekeerring	24. schroef inspectiekap
4. pakking	11. houderplaatje	18. rubber ringetje	25. moer
5. vuldop/oliepeiler	12. stelbout	19. rubber ringetje	26. busje
6. koppelingshevel	13. afstandbusje	20. bout carterdeksel
7. veer	14. veertje	21. bout carterdeksel

Zet de koppelingskabel met de stelmoer helemaal los en haal het inspectiekapje van het rechter carterdeksel af. Let op dat je de pakking van dit kapje niet scheurt, als je de pakking heel houdt kan je de oude pakking nog een keer gebruiken, deze pakking dient er alleen voor om vuil en (regen)water buiten te houden.

In het midden van de ruimte onder het kapje zit de stelbout, deze is geborgd met een 10mm moer. Draai de 10mm moer los. Als je de stelmoer aandraait zie je een plaatje naar voren komen, stel de moer zo af dat het plaatje tegen de as van de koppelingshevel aan zit en je voelt dat het moeilijker wordt de stelbout aan te draaien, die extra tegenkracht komt van de veren van de koppeling. Borg de stelbout weer en zet het inspectiekapje met de pakking er weer op. Stel nu de stelmoer in de koppelingskabel zo af dat er net geen vrije speling meer op de koppelingshandle op het stuur zit. Start de motor nu, knijp de koppeling in en zet hem in de eerste versnelling. Als hij meteen afslaat of hij trekt terwijl je de koppeling nog ingeknepen hebt dan ontkoppelt de koppeling niet of niet helemaal. Stel de kabel wat strakker af en/of draai de stelbout onder het inspectiekapje iets verder aan. Als de koppeling blijft slippen terwijl je de koppelingshandle los hebt dan staan de kabel en/of de stelbout te strak afgesteld.
Het komt ook wel eens voor dat de koppelingshevel niet terug wil en dat de koppeling daardoor ontkoppeld blijft. Dit komt door zand en vuil op de as van de koppelingshevel. Haal het inspectiekapje er af en wip het borgpennetje van de koppelingshevel er met een schroevendraaier uit. Draai de stelbout los. Bij de SS50 zit de hoge uitlaat in de weg, deze moet er dus af. Haal de koppelingskabel los en trek de koppelingshevel uit het carterdeksel. Maak hem schoon en doe er een flinke klodder vet op. Maak de holte in het carterdeksel voor de as van de hevel schoon voordat je de hevel er weer in doet. Let op dat de veer van de koppelingshevel in het daarvoor bedoelde gaatje in het carterdeksel valt. Als de rek uit het veertje is kan je hem een beetje oprekken zodat hij wat beter veert. Doe de uitlaat er weer op, doe het borgpinnetje er weer in, stel de stelbout opnieuw af en zet het inspectiekapje er weer op.

Als je de koppelingsplaat wilt vervangen voor een nieuwe moet je behalve een nieuwe koppelingsplaat ook een nieuw borgringetje voor de koppelingmoer kopen, een nieuwe bus met putjes voor de koppeling, een nieuwe uitlaatpakking en carterdekselpakking en waarschijnlijk ook een nieuwe koppelingsmoer, ligt er aan hoe je hem los haalt. Om de koppeling te demonteren werkt het het beste als je het blok uitbouwt, je kan ook proberen de hele brommer op zijn kant te leggen maar dit werkt een stuk minder prettig zoals je hier kan lezen. Dus de carburateur er af, de uitlaat er af, de bedrading los en het tandwiel met de ketting van de aandrijfas er af halen. Tap de olie af en draai de moeren van de motorophangbouten er af. Ondersteun het blok terwijl je de ophangbouten er uit trekt en laat het blok zakken. Het blok is best wel zwaar en je kan hem maar met één hand ondersteunen omdat je met die andere hand die bouten er uit aan het trekken bent, dus zorg er voor dat je er goed voor zit.

Zet het blok nu in een bankschroef, dit werkt het makkelijkst. Die bankschroef is voornamelijk nodig voor de koppelingsmoer, die moer loskrijgen is eigenlijk het moeilijkste van de hele klus, maar daar zijn we nog niet. Zet nu een bak onder het blok om olie in op te vangen, lang niet alle olie loopt uit het blok als je de olie aftapt, als je zo het carterdeksel er af haalt komt het er allemaal uit.


1. koppelingsbehuis	7. drukplaat met veerzetels	12. primaire overbrenging	19. ballager
2. koppelingsdeksel	8. koppelingsveer	14. koppelingsmoer
3. pakking	9. demperveer	15. borgring
4. binnenlagerbus	10. seegerring	16. ringetje
5. koppelingsplaat	11. ring	17. seegerring
6. drukplaat	13. koppelings overbrenging	18. schroef

Draai de koppelingsstelbout onder het inspectiekapje een paar slagen los. Draai nu de acht bouten van het carterdeksel er uit en trek het carterdeksel van het blok af, de rest van de olie komt nu uit het blok. Haal nu de oliekeerring van de kickstarteras uit het carterdeksel, deze zal kapot gaan aan de kickstarteras als je het carterdeksel er weer op zet tenzij je de keerring er apart op zet. Door wat WD40 op de keerring te doen en hem te verwarmen met een verfbrander wordt de keerring zacht en kan je hem er onbeschadigd uit wippen met een schroevendraaier.


De koppeling.	De moer die de koppeling op de krukas houdt. De zwarte ophopingen in de verre uiteindes is vuil dat door de centrifugaalwerking achter is gebleven.

Veeg de olie van de koppeling met wat keukenpapier. Pak het afstandsbusje en de ballager uit het koppelingshuis. Draai de vier schroeven er uit en haal de deksel van de koppeling. Onder dit dekseltje zit de ruimte van de koppeling die dient als centrifugaalfilter, de zwaarste deeltjes in de olie worden het naar buiten toe geslingerd en blijven hier achter. Als je de olie die nog in het centrifugaalfilter zit opdept krijg je de koppelingsmoer te zien. De koppelingsmoer is geborgd met één van de lipjes er rondom, dat lipje zit naar binnen gebogen in één van de inkepingen van de moer. Buig dit lipje naar buiten toe.

Een koppelingsmoersleutel met koppelingsmoer.

Nou moet de koppelingsmoer los, dit is lastig omdat de moer meestal muurvast zit. Eigenlijk hoeft deze moer helemaal niet zo belachelijk vast (wel vast, maar niet muurvast) omdat hij geborgd is. De koppelingsmoersleutel in het plaatje is een speciaal stuk gereedschap, hij is speciaal voor deze ene moer en verder heb je er helemaal niets aan, maar omdat deze moer waarschijnlijk zo muurvast zit heb je hem waarschijnlijk nodig (F54,- bij Leertouwer), je kan ook zelf zo'n sleutel maken van een stuk pijp of een pijpsleutel. Als de moer niet zo vast zit kan je hem los tikken met een oude schroevendraaier of vijzel en een hamer, je moet dan wel een nieuwe moer gebruiken als je de koppeling weer vast zet want die beschadigd de moer. In het extreme geval heb je zelfs een pneumatische boor nodig om de koppelingsmoer los te krijgen en zo'n ding heb je vast niet dus moet je met het blok naar een bromfietszaak. Dat de koppeling rond kan draaien maakt het loskrijgen van deze moer ook niet echt veel makkelijker.

Als je de moer er af heb moet je het ringetje met de lipjes er uit halen. Op het schema hierboven zit er nóg een ringetje tussen, maar bij mijn blok (Leertouwer revisieblok) zat die er niet. Als je straks de koppeling er weer op zet moet je een nieuw ringetje met lipjes gebruiken. Zet de koppeling in de bankschroef met een grote dopsleutel of een stuk pijp er tussen, door de bankschroef aan te draaien worden de koppelingsveren ingedrukt en gaat de druk van de seegerring af, deze ring houdt de hele koppeling bij elkaar. Je kan de seegerring er nu met een schroevendraaier uit wippen.

Als je nu de koppeling uit elkaar haalt komen de demperveertjes vanzelf los, die hoef je dus niet eerst met een schroevendraaier er uit te prutsen zoals in het boek van Haynes staat. Maak alle onderdelen goed schoon, met name de centrifugaalfilter, daar zit die zwarte drab in. Trek de bus met putjes van de krukas af en doe er een nieuwe op. Zet de onderdelen van de koppeling in de juiste volgorde en goed om weer in het koppelingshuis. Zet de koppeling weer in de bankschroef om de seegerring er weer in te doen. Nu moet de koppelingsplaat gecentreerd worden, want deze zit nu niet in het midden. Pak het tandwiel van de koppeling, deze valt precies in de tanden van de koppelingsplaat. Centreer de koppelingsplaat door met een rubber of plastic hamer tegen het tandwiel aan te tikken totdat hij mooi in het midden van de koppeling ligt. Als je dit met een metalen hamer doet beschadig je de tanden van het tandwiel en ben je de pineut, dus niet met een metalen hamer. Nu moet je de demperveertjes er in pielen, dit gaat het beste door de ene kant van het veertje in de holte te zetten waar hij in moet en vervolgens de veer induwen door hem met een kruiskop schroevendraaier in te duwen, nu kan je het veertje om het lipje heen haken en zit hij op zijn plek. Schuif nu de koppeling met het tandwiel er op op de krukas over die nieuwe bus met putjes heen. Als je eerst het tandwiel er op zet en daarna de koppeling zal de koppelingsplaat hoogstwaarschijnlijk niet in goed in het tandwiel vallen en dan zal de koppelingsplaat verbuigen als je de koppelingsmoer aandraait. Goed, nu het nieuwe ringetje met die lipjes er in en de koppelingsmoer er op. Draai de moer niet te belachelijk strak aan anders krijg je hem nooit meer los, draai hem door totdat één van de inkepingen in de koppelingsmoer precies naast één van de lipjes staat en buig dat lipje naar binnen toe om de moer te borgen. Schroef nu de deksel weer op de koppeling en zet de ballager en het busje er weer in. Maak ook even het oliefilter schoon voordat je het rechter carterdeksel er weer op zet, dit heeft wel niets met de koppeling te maken maar het is toch beter als je dat even doet. Zet nu het carterdeksel er weer op met een nieuwe pakking, let op dat de pakking goed zit als je de bouten van het carterdeksel aandraait. Hang het blok weer onder je brommer, stel de stelbout van de koppeling en de koppelingskabel opnieuw af, zet de uitlaat er weer op met een nieuwe pakking en zet de carburateur en het tandwiel met de ketting er weer op.


De krukas zonder de koppeling.	De koppeling in de bankschroef.